Τα τελευταία 50 χρόνια τα τεχνολογικά επιτεύγματα, η αλματώδης πρόοδος της επιστήμης και η συνεχής, άοκνη προσπάθεια του ανθρώπου για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής του, τον έκαναν να αλλάξει τον τρόπο ζωής, συμπεριφοράς και σκέψης. Αυτό είχε ως απότοκο την αύξηση της εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου, μίας εκ των σοβαρότερων παθήσεων του πεπτικού συστήματος με μεγάλη θνησιμότητα και νοσηρότητα, όταν καθυστερεί η διάγνωσή της.
Τι είναι όμως ο καρκίνος του παχέος εντέρου;
Είναι μία αμετροεπής κακοήθης υπερανάπτυξη των κυττάρων στην εσωτερική επιφάνεια του εντέρου. Συνιστά έναν από τους πιο συχνούς τύπους καρκίνου. Ειδικότερα, αποτελεί τον τρίτο σε συχνότητα καρκίνο για άντρες και γυναίκες. Αποτελεί το τρίτο σε συχνότητα καρκίνο για άντρες και γυναίκες
Ποια η αιτία του;
Άγνωστη.
Ενοχοποιούνται πολλοί περιβαλλοντικοί παράγοντες (ιονίζουσα ακτινοβολία, ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, χαμηλή ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε, τα τροποποιημένα γενετικώς τρόφιμα, η μόλυνση με βαρέα μέταλλα του υδροφόρου ορίζοντα από τα απόβλητα των βιομηχανιών). Ακόμη, πρωτεύοντα ρόλο παίζει ο τρόπος ζωής μας (μειωμένη σωματική άσκηση και απομάκρυνση από τη Μεσογειακή δίαιτα, αύξηση της παχυσαρκίας, αύξηση του ψυχικού stress και μείωση της ανταπόκρισης του ανοσοποιητικού συστήματος στα παθογόνα ερεθίσματα), ενώ δεν πρέπει να θεωξθεί αμελητέα και η κληρονομικότητα.
Πώς δημιουργείται;
Τις περισσότερες φορές, ο καρκίνος του παχέος εντέρου αναπτύσσεται σε έδαφος πολυπόδων, οι οποίοι είναι καλοήθεις όγκοι που προβάλλουν στον αυλό του εντέρου.
Δεν εξελίσσονται όλοι σε κακοήθεια, παρά μόνο τα αδενώματα σε βάθος περίπου πενταετίας.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Στην αρχή της εμφάνισής του μπορεί να μην παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα, αλλά ακόμη και όταν εμφανιστούν συμπτώματα, αυτά δεν είναι παθογνωμονικά της παθήσεως.
Κάποια από τα συμπτώματα είναι:
- Αίμα στα κόπρανα,
- Εναλλαγές τόσο στη συχνότητα όσο και στη σύσταση των κοπράνων,
- Κοιλιακό άλγος,
- Φούσκωμα,
- Αίσθημα ατελούς κένωσης,
- Αναιμία,
- Απώλεια βάρους,
- Επίμονη κόπωση
Πώς θα προλάβουμε, όμως, την εμφάνιση της νόσου;
- Κάνοντας διάγνωση σε πρώιμο, θεραπεύσιμο στάδιο, πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα ή ακόμα και στην προκαρκινική φάση των πολυπόδων που μπορούν να αφαιρεθούν και να μη δημιουργηθεί καρκίνος. Είναι βασικός παράγοντας ο προληπτικός έλεγχος του πληθυσμού με κολονοσκόπηση.
- Επηρεάζοντας θετικά τους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Για παράδειγμα, στροφή προς τη μεσογειακή δίαιτα, σωματική άσκηση, μείωση του άγχους.
Ποιοι πρέπει να κάνουν προληπτικό έλεγχο με κολονοσκόπηση;
- Ο γενικός πληθυσμός από την ηλικία των 45 ετών και ανά πενταετία.
- Άτομα με οικογενειακό ιστορικό πολυπόδων ή καρκίνου του παχέος εντέρου – οι συγγενείς 1ουβαθμού ασθενών με καρκίνο ή πολύποδες μετά τα 40 κι επανάληψη ανά τριετία – πενταετία.
- Άτομα με ιστορικό οικογενούς αδενωματώδους πολυποδιάσεως χρήζουν γενετικού ελέγχου του παθολογικού γονιδίου και ορθοσιγμοειδοσκόπησης από την εφηβεία.
- Άτομα με ιστορικό κληρονομικού μη πολυποδισιακού καρκίνου π. εντέρου – γενετικός έλεγχος και κολονοσκόπηση ανά διετία από την ηλικία των 25 ετών.
- Άτομα με Ελκώδη Κολίτιδα ή Nόσο Crohn – κολονοσκόπηση ανά 1-2 έτη με λήψη βιοψιών 8 χρόνια μετά την έναρξη της φλεγμονής, εάν πρόκειται για όλο το παχύ έντερο ή μετά τη δεκαπενταετία επί προσβολής ορθού και σιγμοειδούς.
Τι πρέπει να γίνει για να τροποποιήσουμε θετικά τους περιβαντολλογικούς παράγοντες;
- Διαμορφώνουμε σωστές διατροφικές συνήθειες:
Λιγότερη λήψη κορεσμένων λιπών που βρίσκονται περισσότερο στα ζωικά λίπη, στο φοινικέλαιο που χρησιμοποιείται στα καταστήματα γρήγορης εστίασης και στα έλαια από κακάο. Αυτά αυξάνουν την LDL-χοληστερίνη, η οποία οδηγεί στη δημιουργία καρκινικών κυττάρων.
Τα Ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία βρίσκονται στα λιπαρά ψάρια, στους ξηρούς καρπούς κ.ά,. είναι πολύ ωφέλιμα για τον οργανισμό, όπως και τα μονοακόρεστα λιπαρά που υπάρχουν στο ελαιόλαδο.
Η πρόσληψη φυτικών ινών βοηθά στην αυξημένη κινητικότητα του εντέρου, στη δέσμευση καρκινογόνων ουσιών εντός του αυλού, προστατεύοντας, έτσι, τον βλεννογόνο και συντελώντας στην υγιή μικροβιακή χλωρίδα.
Αυξημένη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών, τα οποία μειώνουν την όρεξη για λήψη λιπαρών τροφών, έχουν αντιοξειδωτική δράση λόγω των συστατικών που περιέχουν (σελίνιο, λυκοπένιο, β-καροτένιο, σουλφοραφάνης, ανθοκυανίνες,Vit.E,C,A βιοφλαβονοειδή).
Αύξηση της πρόσληψης ασβεστίου και μαγνησίου από γαλακτοκομικά προϊόντα.
Έχει φανεί ότι το ασβέστιο δρα στον πολλαπλασιασμό των εντεροκυττάρων, καθώς και ότι ενώνεται και αδρανοποιεί ουσίες που ερεθίζουν το εντερικό τοίχωμα.
Το τελευταίο διάστημα μία άλλη κατηγορία συστατικών κερδίζει έδαφος και χρησιμοποιείται είτε ως συμπλήρωμα διατροφής, είτε ως συστατικό εμπλουτισμού διαφόρων τροφίμων: Τα προβιοτικά. Τα προβιοτικά είναι άπεπτα συστατικά τροφών, τα οποία επηρεάζουν ευεργετικά τη χλωρίδα του εντέρου. Τα κυριότερα βακτηρίδια είναι αυτά του γένους Bifidus και οι λακτοβάκκιλοι.
Αύξηση της φυσικής μας δραστηριότητας αυτομάτως σημαίνει αύξηση της κινητικότητας του εντέρου και, συνεπώς, μειωμένη επαφή του βλεννογόνου με καρκινογόνες ουσίες.
Έχει φανεί ότι ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου μειώνεται στο μισό.
Αποφυγή της παχυσαρκίας, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του εντέρου 1,5 φορές.
Αποφυγή καπνίσματος.
Αποφυγή κατάχρησης αλκοόλ.